GIẢI PHÁP PHỤC HỒI VÀ BẢO VỆ VƯỜN CÂY ĂN TRÁI SAU NGẬP LỤT: HƯỚNG DẪN CHI TIẾT TỪ A-Z

Thời tiết nước ta thời điểm từ tháng 8 đến tháng 12 là thời gian thường gặp mưa lũ; đối với những khu vực có địa hình thấp, tình trạng mưa lớn kéo dài kết hợp với triều cường thì nguy cơ tình trạng ngập úng xảy ra rất cao. Sau đó khi trời nắng trở lại, cây trồng dễ bị hư rễ và hiện tượng sốc nhiệt, điều này thể hiện qua việc cây ủ rủ, vàng lá, rụng lá, nặng hơn là chết cây. Vậy nguyên nhân do đâu và chúng ta cần có biện pháp kỹ thuật nào để giảm thiệt hại do mưa lũ và ngập lụt gây ra.

1. Nguyên nhân dẫn đến cây trồng bị ảnh hưởng do ngập lụt

1.1. Thiếu oxy vùng rễ

Một trong những nguyên nhân chính khiến cây trồng bị suy kiệt và chết sau ngập lụt là thiếu oxy vùng rễ. Khi đất bị bão hòa nước, oxy không thể khuếch tán vào đất, làm cho rễ cây không thể lấy oxy để hô hấp. Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng khi nước ngập kéo dài, dẫn đến việc cây trồng không thể thực hiện quá trình trao đổi khí và hấp thụ dưỡng chất, gây ra tình trạng suy yếu toàn bộ hệ thống cây trồng.

1.2 Hô hấp kỵ khí và vi sinh vật yếm khí

Khi ngập nước kéo dài, hiện tượng hô hấp kỵ khí xảy ra, tạo môi trường lý tưởng cho các vi sinh vật yếm khí phát triển. Các vi sinh vật này sản sinh ra các chất độc hại như acid hữu cơ, CO2, và một số chất độc khác gây hại cho cây trồng. Các chất này làm chết tế bào lông hút của rễ, gây thối rễ và ngăn cản rễ hấp thụ nước và dưỡng chất. Kết quả là cây thiếu chất, suy kiệt và có thể chết nếu tình trạng này kéo dài.

1.3 Sức đề kháng kém

Ngập nước làm giảm sức đề kháng của cây trồng, phá hủy lớp vỏ rễ, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm xâm nhập. Vi khuẩn và nấm gây hiện tượng thối rễ, làm cây không thể hấp thụ nước và dinh dưỡng, dẫn đến cây mất sức và có thể chết nếu không được khắc phục kịp thời. Tình trạng này thường gặp ở các loại cây trồng cạn, nơi mà hệ thống rễ không được trang bị để chịu đựng điều kiện ngập úng kéo dài.

1.4 Khả năng chịu ngập khác nhau

Mỗi loại cây trồng có khả năng chịu ngập khác nhau. Các loại cây ngắn ngày thường chịu úng kém hơn cây lâu năm. Ngập úng tác động mạnh mẽ đến quá trình trao đổi chất của cây trồng, đặc biệt là nhóm cây trồng cạn. Những cây này không thể thực hiện quang hợp và hô hấp hiệu quả, dẫn đến việc không hấp thụ đủ dinh dưỡng qua rễ và lá để nuôi cây.

2. Biểu hiện của cây trồng bị ảnh hưởng do ngập lụt

Khi vườn cây bị ngập úng, rễ cây sẽ bị hư hại trước khi biểu hiện ra bên ngoài qua thân, cành, lá và quả. Các biểu hiện cụ thể bao gồm:

- Lá xanh nhạt hoặc vàng úa: Đây là dấu hiệu ban đầu khi cây bị ngập nước. Lá cây có thể trở nên xanh nhạt hoặc vàng úa, chồi non chậm phát triển, đôi khi lá có thể có màu nâu và khô cháy mép.

- Rụng lá, hoa và trái: Khi tình trạng ngập nước kéo dài, cây bắt đầu rụng lá, kể cả lá non, và rụng hoa, trái. Đây là dấu hiệu cho thấy cây không còn đủ sức để duy trì các bộ phận này.

- Héo rũ và chết cây: Nếu không được cứu chữa kịp thời, cây sẽ bị héo rũ và chết. Tình trạng này xảy ra khi rễ đã bị hư hại nghiêm trọng và không còn khả năng phục hồi.

3. Biện pháp khắc phục và phục hồi vườn cây trong và sau ngập lụt

3.1 Biện pháp phòng ngừa trước mùa mưa bão

Để giảm thiểu thiệt hại do ngập lụt, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như sau:

- Thiết kế hệ thống thoát nước: Trước mùa mưa bão, cần thiết kế lại hệ thống mương máng, cống thoát nước để vườn cây nhanh chóng thoát nước khi có mưa lớn. Việc này giúp hạn chế tình trạng ngập úng kéo dài.

- Cắt tỉa cành vô hiệu và chồi vượt: Cắt tỉa các cành vô hiệu, chồi vượt để hạn chế tiêu hao chất dinh dưỡng và tránh lay động gốc rễ khi bị ngập.

- Bón phân cân đối: Bón phân cân đối, đặc biệt là kali và silic, giúp cây trồng có sức đề kháng tốt hơn. Không nên bón đạm nhiều vì sẽ làm cây ra nhiều chồi non, dễ bị tổn thương khi ngập nước.

- Hạn chế bón phân hữu cơ chưa hoai: Tránh bón phân hữu cơ chưa hoai vì sẽ làm vi sinh vật hoạt động mạnh, tiêu hao nhiều oxy của cây trồng khi bị ngập úng.

3.2 Biện pháp xử lý khi ngập lụt kéo dài trên 2 ngày

Khi ngập lụt kéo dài trên 2 ngày, cần thực hiện các biện pháp sau:

- Cắt bớt hoặc bỏ trái cây: Nếu lá vẫn còn xanh và có trái, nên cắt bớt hoặc bỏ hết trái để cứu cây. Việc này giúp cây giảm bớt gánh nặng và tập trung năng lượng cho việc phục hồi.

- Phun hỗn hợp EM lên men: Phun hỗn hợp EM lên men (vi sinh vật hữu ích) hoặc nước ép rau muống lên men lên lá cây. Phun ít nhất 3 ngày/lần để kéo dài tuổi thọ của cây cho đến khi nước rút. Hỗn hợp này giúp cung cấp vi sinh vật hữu ích, hỗ trợ cây trong quá trình phục hồi.

3.3 Biện pháp xử lý sau khi nước đã rút

Khi nước đã rút, cần thực hiện các biện pháp sau để giúp cây phục hồi:

- Tạo điều kiện thoát nước: Đào mương, đánh rãnh để nước rút nhanh. Đảm bảo rằng không còn nước đọng trong vườn cây.

- Không giẫm đạp lên đất: Sau khi nước rút, không nên mang thiết bị nặng, người hoặc vật nuôi để giẫm đạp lên khu vực dưới gốc cây. Việc này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống rễ của cây, làm cây bị ngạt khí và có thể chết.

- Phá váng đất: Sau khi đất khô, dùng cào nhẹ lớp đất bề mặt để phá váng, giúp không khí đi xuống dễ dàng và cung cấp oxy cho rễ hô hấp tốt hơn. Điều này rất quan trọng để rễ cây nhanh chóng phục hồi.

- Không bón phân hóa học ngay lập tức: Sau khi nước rút, không sử dụng phân bón hóa học ngay. Chờ đến khi cây phục hồi hẳn mới bắt đầu bón phân lại. Bón phân sớm có thể gây thêm căng thẳng cho cây.

4. Các biện pháp kỹ thuật bổ sung

4.1 Sử dụng chất kích thích sinh trưởng

Sau khi cây bắt đầu phục hồi, có thể sử dụng các chất kích thích sinh trưởng để hỗ trợ quá trình phục hồi của cây. Các chất này giúp cây tái tạo nhanh các tế bào mới, kích thích rễ phát triển mạnh mẽ và cải thiện sức đề kháng.

4.2 Sử dụng vi sinh vật có lợi

Sử dụng các sản phẩm chứa vi sinh vật có lợi để cải thiện môi trường đất và hỗ trợ quá trình phục hồi của cây. Vi sinh vật có lợi giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng cường khả năng hấp thụ dưỡng chất và giúp cây chống lại các tác nhân gây bệnh.

4.3 Kiểm tra và giám sát thường xuyên

Thường xuyên kiểm tra và giám sát tình trạng cây trồng sau ngập lụt. Quan sát kỹ các biểu hiện trên lá, thân và rễ để phát hiện sớm các vấn đề và có biện pháp khắc phục kịp thời. Việc này giúp đảm bảo rằng cây trồng đang trên đà phục hồi và không gặp phải các vấn đề nghiêm trọng.

4.4 Bảo vệ cây trồng trong mùa mưa bão tiếp theo

Để bảo vệ cây trồng trong mùa mưa bão tiếp theo, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đã nêu ở phần trên. Đồng thời, cần lưu ý đến việc cải thiện hệ thống thoát nước, bảo vệ hệ thống rễ và duy trì sức khỏe của cây trồng để đối phó tốt hơn với các điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

5. Kết luận

Ngập lụt là một trong những thách thức lớn đối với cây trồng, đặc biệt là vườn cây ăn trái. Tuy nhiên, với những biện pháp kỹ thuật đúng đắn, chúng ta có thể giảm thiểu thiệt hại và giúp cây trồng phục hồi sau ngập lụt. Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa trước mùa mưa bão, xử lý kịp thời khi ngập lụt và chăm sóc đúng cách sau khi nước rút sẽ đảm bảo rằng vườn cây ăn trái của bạn không chỉ hồi phục mà còn phát triển bền vững trong tương lai.

Theo dõi Nguồn Sinh Thái để cập nhật thêm kiến thức cây trồng hữu ích và các biện pháp kỹ thuật mới nhất để bảo vệ và phát triển vườn cây ăn trái của bạn.

Thông tin liên hệ

Hotline: 0834 999 500 - 0916 888 300 

Email: nguonsinhthai@gmail.com